Część nazistowskich planów, dotyczących przebudowy architektonicznej na ziemiach Polski, zrealizowano w czasie wojny, inne pozostały na papierze. Niektóre budowle nadal noszą swe kłopotliwe piętno, wiele jednak wtopiło się w otoczenie.
Grzegorz Piątek, Michał Wiśniewski oraz Jagoda Załęska-Kaczko w rozmowie z Justyną Nowicką będą dociekać ich rodowodu i rekonstruować przesłania: na przykład Ordensburga w Złocieńcu na Pomorzu Zachodnim — upodobnionego do krzyżackiego zamku ośrodka szkolenia nowych hitlerowskich elit — czy Eichenkampu pod Gliwicami — wzorcowej osady dla funkcjonariuszy SA i SS z germańskim dębem nie tylko w nazwie. Za wieloma projektami stała przemoc symboliczna. Bez uporczywego zniemczania, bez wymazywania polskości nie dałoby się Poznania przekształcić w nowe centrum administracyjne i kulturalne niemieckiego Wschodu, stworzyć nowego niemieckiego miasta Warszawy czy przywrócić Krakowowi jego prastarą niemieckość i zmienić w Norymbergę Wschodu.
Za architekturą stała ideologia, za ideologią — zbrodnia. Rewersem tego, co budowano i przebudowywano dla rasy panów były getta i wysiedlenia. Dobrobyt oparty na niewolniczej pracy podludzi. Infrastruktura eksterminacji — fabryk śmierci i obozów dostarczających darmowej niemal siły roboczej w myśl doktryny wyniszczenia przez pracę tak przewrotnie sparafrazowanej na bramie w Auschwitz.
Transmisja wydarzenia będzie dostępna w czwartek, 25 marca o godz. 19.00 na profilu MCK na Facebooku.
Punktem wyjścia do rozmowy jest książka Kłopotliwe dziedzictwo? Architektura Trzeciej Rzeszy w Polsce pod redakcją Jacka Purchli i Żanny Komar, opublikowanej przez MCK na początku 2021 roku.
Grzegorz Piątek – architekt, krytyk i historyk architektury, członek zarządu Fundacji Centrum Architektury. Niedawno ukazała się jego książka Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944-1949.
Michał Wiśniewski – historyk architektury, kurator wystaw architektonicznych, autor książek dotyczących historii architektury. Pracownik Międzynarodowego Centrum Kultury i Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Stypendysta Fulbrighta. Członek zarządu fundacji Instytut Architektury.
Jagoda Załęska-Kaczko – absolwentka prawa i historii sztuki, doktorantka Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego. Stypendystka Geheimes Staatsarchiv w Berlinie (2014), współautorka wystaw w Muzeum Sopotu (2018–2020).
