W roku 2020 redakcja POLITYKI po raz dziewiąty przyzna swoją nagrodę w dziedzinie architektury i ładu przestrzennego – Nagrodę Architektoniczną POLITYKI. Przyznając tę Nagrodę chcemy pokazywać i promować realizacje stanowiące symbol dobrego smaku, przyjazne ludziom i w oczywisty sposób poprawiające estetykę otoczenia.
Do nominowania do Nagrody co roku zapraszamy wybrane grono osób, którym leży na sercu wygląd polskich miast i wsi: najwybitniejszych architektów i urbanistów, krytyków architektury, przedstawicieli stowarzyszeń działających na rzecz ładu w przestrzeni publicznej czy też znanych artystów. Poprzez swoje nominacje wskazują nam najbardziej warte uwagi obiekty zrealizowane w roku poprzednim w 3 kategoriach:
- realizacje architektoniczne (tzw. mała i duża architektura, budownictwo mieszkalne zbiorowe
i indywidualne, biurowce, budynki użyteczności publicznej, kościoły, budynki rewitalizowane, budownictwo inżynieryjne (stadiony, mosty itp.)
- rozwiązania urbanistyczne (osiedla, układy drogowe, tereny zielone, wypoczynkowe itd.)
- sztuka w przestrzeni publicznej (instalacje artystyczne, pomniki itp.)
Oficjalne nominacje do Nagrody otrzymują cztery realizacje, które zbiorą najwięcej wskazań. Piątego finalistę wskazuje spośród pozostałych zgłoszonych realizacji redakcja POLITYKI.
Laureata Grand Prix wybierze w tym roku Jury w składzie:
Grzegorz A. Buczek – architekt, urbanista, członek Rady Towarzystwa Urbanistów Polskich i b. wiceprezes Oddziału Warszawskiego SARP, wykładowca Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej; Paweł Dobrzycki – architekt, scenograf teatralny, malarz i pedagog, dziekan Wydziału Scenografii ASP w Warszawie; Feliks Falk – reżyser, scenarzysta, absolwent ASP w Warszawie; Marlena Happach – dyrektor Biura Architektury i Planowania Przestrzennego Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy; Marek Kościkiewicz – muzyk, producent, absolwent warszawskiej ASP; Jacek Michalak – wiceprezes zarządu ds. rozwoju Grupy ATLAS; Ewa P. Porębska – redaktor naczelna miesięcznika „Architektura-Murator”; Krzysztof Sołoducha – redaktor naczelny portalu Sztuka Architektury; Magdalena Staniszkis - architekt i urbanista, profesor na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej; Bogna Świątkowska – prezeska Fundacji Nowej Kultury Bęc Zmiana; Jarosław Trybuś – historyk sztuki i krytyk architektury oraz przedstawiciele redakcji POLITYKI: Jerzy Baczyński, Jacek Poprzeczko i Piotr Sarzyński.
W plebiscycie internetowym Czytelnicy wskażą swój ulubiony projekt - głosować można do 19 kwietnia 2020 r na stronie www.polityka.pl/architektura.
FINALIŚCI 9. EDYCJI NAGRODY ARCHITEKTONICZNEJ POLITYKI (alfabetycznie)
Dom dla Bezdomnych Fundacji Domy Wspólnoty Chleb Życia w Jankowicach
Projekt: Xystudio
Dom dla Bezdomnych powstał na potrzeby Katolickiej Wspólnoty Chleb Życia, ale za pieniądze prywatnych inwestorów – Anny i Andrzeja Formanowiczów, właścicieli fabryki mebli Forte. To realizacja proekologiczna i stawiana tanim kosztem. Cegły pozyskano z pobliskiego nieczynnego młyna, zaś deski – z rozbieranych okolicznych stodół. Zainstalowano ekologiczną oczyszczalnię ścieków i zbiorniki do odzyskiwania wody deszczowej. Warto też dodać, że obiekt zaprojektowano tak, by przy budowie nie ucierpiało ani jedno drzewo. Rozłożysty, parterowy obiekt świetnie współgra z krajobrazem pól i łąk. Elewacja „z odzysku” z jednej strony przydaje swojskości, z drugiej – świetnie wpisuje się w nowoczesne trendy. Pełne uroku wewnętrzne patio ozdobiono dużym muralem Marcina Czai. Proste, ale przytulne pomieszczenia zapewniają pensjonariuszom poczucie bycia „na swoim”. Nie ma w tym obiekcie projektowych fajerwerków, ale są wartości dużo ważniejsze: dobry gust połączony z przytulnością, a przede wszystkim szlachetna odpowiedź architektury na jeden z bolących problemów społecznych.
Dom Kwadrantowy, okolice Warszawy
Projekt: KWK Promes Robert Konieczny
Kolejne obiekty Roberta Koniecznego zaskakują, zachwycają, budzą gorące dyskusje, a jego znakiem firmowym stały się domy jednorodzinne. To nie tylko wyśmienita architektura, ale i odkrywanie nowych możliwości i zaskakujących rozwiązań. Nie inaczej jest i tym razem. Z perspektywy niedużej uliczki, przy której stoi, Dom Kwadrantowy wygląda jak wyniosły statek kosmiczny, który nagle wylądował pośród tych rozrzeźbionych polskich domów. Lub jak monumentalny, nieprzystępny bunkier bez okien, z ledwo zaznaczonymi szparami bramy garażowej i drzwi wejściowych. Ale to, czego nie widać od strony publicznej, z naddatkiem znaleźć można od strony ogrodu. Gigantyczne, całkowicie przeszklone ściany, które w całości można schować i dom staje się wówczas naturalnym przedłużeniem natury. No i wisienka na torcie, inżynieryjny majstersztyk – środkowa ruchoma część domu, majestatycznie przesuwająca się po okręgu, w zależności od potrzeb, to chroniąca przed słońcem, to doświetlająca wnętrza dwóch pozostałych części obiektu. To ona sprawiła, że dom stał się z miejsca słynny, zdobywając m.in. nagrodę znanego portalu Architizer dla najpiękniejszego domu jednorodzinnego na świecie.
Nowy Targ, budynek biurowy we Wrocławiu
Projekt: Maćków Pracownia Projektowa
Zbigniew Maćków to architekt, który odcisnął silne piętno na wizualności Wrocławia, albowiem nie tylko projektuje w mieście dużo, ale też są to obiekty ważne, widoczne i ciekawe. A wiele z nich stało się już symbolami nowoczesnej architektury miasta.
Inwestorem i głównym wykonawcą Nowego Targu jest potężna firma Skanska. Biurowiec stanął w jednym z centralnych punktów miasta, w sąsiedztwie Urzędu Miasta, wzdłuż ważnej arterii ul. św. Katarzyny, jednym bokiem domykając pierzeję placu Nowy Targ (stąd nazwa). A charakterystyczna elewacja w pewnym sensie powtarza wzór kwadratów zastosowany na powierzchni placu.
Nowy Targ to duży biurowiec, o powierzchni zabudowy liczącej sobie blisko pół hektara i kubaturze blisko 120 tys. m³. Szacuje się, że będzie tu pracowało około 3 tys. osób. Na szczęście bryła nie wydaje się ciężka i dominująca nad otoczeniem, co projektant osiągnął za pomocą kilku formalnych zabiegów, m.in. dzięki przeszklonym patio, które oddzielają poszczególne moduły gmachu. Pomimo że inwestycja ma charakter typowo komercyjny, to jednak została pomyślana z dużym szacunkiem dla historycznej tkanki miasta i może stanowić wzór, jak bez arogancji można stawiać biurowce.
Osiedle Nowe Żerniki we Wrocławiu
Projekt: 44 różne pracownie
Ostatnie dekady przyzwyczaiły nas od tego, że nowe osiedla mieszkaniowe niewiele mają wspólnego z godnym zamieszkaniem. Deweloperzy grodzą je i dla niepoznaki nazywają apartamentowcami, ale zazwyczaj upychają kolanem i wyciskają z nich tylko maksymalny zysk. We Wrocławiu zaczynem innego myślenia stały się dwa fakty. Po pierwsze, pamięć słynnej wystawy mieszkaniowej WuWa, która odbyła się tu w 1929 r. i pozostawiła po sobie szereg wzorcowych budynków. Po drugie, budowanie programu z okazji wyboru Wrocławia na Europejską Stolicą Kultury w 2016 r. Tak zrodziła się idea Nowych Żernik, osiedla postawionego od zera, ale zgodnie z duchem przemyślanej i przyjaznej ludziom urbanistyki. W 2019 r. zakończył się pierwszy etap tej realizacji, zgodnie i sprawnie koordynowanej przez władze Wrocławia (architekt miejski Piotr Fokczyński), lokalne oddziały SARP i Izby Architektów i jednego z akuszerów pomysłu Zbigniewa Maćkowa.
Przygotowano precyzyjny plan urbanistyczny całego osiedla, a miasto zaczęło sprzedawać ziemię deweloperom, którzy zagwarantowali jego przestrzeganie. Dziś Nowe Żerniki liczą już 3 tys. mieszkańców rozlokowanych na 10 ha gruntu (docelowo całość liczyć będzie 40 ha) w budynkach o skali i estetyce przyjaznej ludziom. Otwarto już pierwszy żłobek, a powodem do dumy jest budynek TBS-u łączący trzy funkcje: mieszkania z serwisem opiekuńczym dla osób starszych i niepełnosprawnych, mieszkania na wynajem oraz przedszkole.
Ośrodek Sportów Wodnych – baza kajakarska w Augustowie
Projekt: PSBA Przemysław Sokołowski Biuro Architektoniczne, INOONI Jakub Zygmunt, Martyna Lenart-Zygmunt.
Mamy w Polsce wiele rzek i jezior, a zagospodarowywanie ich nabrzeży idzie nam coraz lepiej. W Augustowie zrealizowano projekt, który wygrał w 2016 r. otwarty konkurs, ale stanął dopiero trzy lata później. To dynamiczna bryła będąca przestrzenną wariacją na temat figury trójkąta, trochę przypominająca dziób łodzi. A właściwie dwie bryły, bo na projekt składa się większy hangar na łodzie mieszczący też biura i siłownię oraz mniejszy hangar na wodzie połączony z pomostem, którego dach tworzy równocześnie nieduży taras widokowy, amfiteatralnie schodzący ku nabrzeżu. Całość wykończono modrzewiem syberyjskim, dzięki czemu obie bryły doskonale wpisują się w naturalny kontekst przyrodniczy. A wszystko to malowniczo położone nad rzeką Nettą.
Baza kajakarska w Augustowie stanowi doskonały przykład architektury nowoczesnej, eleganckiej, ale wyrazistej i pełnej temperamentu. Czyli takiej, jakiej bardzo dziś w Polsce brakuje. Główny hangar, dzięki charakterystycznym, nieregularnym podcięciom, z każdej strony wygląda nieco inaczej, intrygując swą niejednoznacznością. Władze samorządowe planują, że wkrótce w pobliżu pojawi się m.in. pumptrack, wielofunkcyjne boisko, plac zabaw dla dzieci i tereny rekreacyjne dla dorosłych. Popularnemu latem turystycznemu miast przybyła niewątpliwa architektoniczna jakość.
Więcej informacji o finalistach w tekście Piotra Sarzyńskiego „Skromne i pożyteczne” w numerze 15. POLITYKI oraz na stronie www.polityka.pl/architektura
Do Nagrody Architektonicznej POLITYKI w tym roku nominowali:
Agnieszka Bulanda, magazyn ARCH; Stanisław Nestrypke, „Archines" Pracownia Architektury; Małgorzata Pilinkiewicz i Tomasz Studniarek, Archistudio Studniarek i Pilinkiewicz; Małgorzata Tomczak, A&B Architektura i Biznes; Marek Frania w imieniu Arch-Deco; Katarzyna Szadkowska w imieniu „Architektura-Murator”; Grzegorz Stiasny i Jakub Wacławek, ARE Stiasny & Wacławek; Monika Arczyńska i Łukasz Pancewicz, a2p2; Biuro Architektury i Planowania Przestrzennego Urzędu M. St. Warszawy; Piotr Lewicki i Kazimierz Łatak, Biuro Projektów Lewicki Łatak; Wiktoria Głodowska, Bryła.pl; Ewa Łączyńska-Widz, BWA w Tarnowie; Brzozowski Grabowiecki Architekci (BBGK Architekci); Iwona Wilczek i Mariusz Tenczyński, db2 architekci; Anna Kościuk w imieniu Dolnośląskiej Okręgowej Izby Architektów RP; Małgorzata i Antoni Domicz; Marcin Brataniec,eM4 Pracownia Architektury; Piotr Fokczyński, Architekt Miasta Wrocławia; Patryk D. Zaremba, Forum Rozwoju Warszawy; Anna B. Gregorczyk,Fotoarchitektura; Paweł Grobelny; Dawid Hajok, Fundacja Aktywnych Obywateli im. Józefa Dietla; Katarzyna i Jakub Szczepańscy, Fundacja Komitet Inicjatyw Lokalnych; Krzysztof Mycielski w imieniu Grupa 5 Architekci; Dariusz Herman, HMS ARCHITEKTURA; Maciej Miłobędzki w imieniu JEMS Architekci; Robert Konieczny, KWK Promes; Wojciech T. Kacperski, Tomasz Konior, KONIOR Studio; Ewa Kuryłowicz, Kuryłowicz &Associates; Robert Konieczny, KWK Promes; Zbigniew Maćków w imieniu zespołu Maćków Pracownia Projektowa; Aleksandra Major w imieniu Major Architekci; Joanna i Wojciech Małeccy, MAŁECCY biuro projektowe; Anatol Kuczyński w imieniu Mazowieckiej Okręgowej Izby Architektów RP; Przemo Łukasik, medusagroup; Justyna Kościńska w imieniu Stowarzyszenia Miasto jest Nasze; Urszula Gołota w imieniu Muzeum Architektury we Wrocławiu; Barbara Bułdys, Muzeum Okręgowe w Tarnowie; Ryszard Nakonieczny, Wydział Architektury Politechniki Śląskiej; Bartosz Haduch i Michał Haduch, NArchitekTURA; Piotr Kozanecki i Bartosz Paturej, Onet.pl; Grzegorz Piątek; Zarząd Główny Stowarzyszenia Architektów Polskich; Wrocławski Oddział Stowarzyszenia Architektów Polskich; Krzysztof Sołoducha, Sztuka Architektury; Piotr Mikulski-Bąk w imieniu „Studio-Projekt” Autorska Pracownia Architektoniczna; Zarząd Towarzystwa Urbanistów Polskich Oddział w Białymstoku; Piotr Winskowski; Paweł Jaworski, Żywa Ulica.
Laureaci Nagrody Architektonicznej POLITYKI
Nagrodę Architektoniczną POLITYKI po raz pierwszy wręczyliśmy w 2012 roku za najlepszą realizację architektoniczną oddaną do użytku w roku 2011i powędrowała ona do Biura Architektonicznego HS99 za projekt Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej w Katowicach. Na obiekt ten zagłosowali również internauci serwisu Polityka.pl.
Najciekawszym obiektem roku 2012 okazała się zarówno dla profesjonalnego jury, jak i naszych internautów, Przystań Miejska w Bydgoszczy, autorstwa APA Rokiccy.
Laureatem III edycji Nagrody zostali architekci kameralnego Służewskiego Domu Kultury – pracownie WWAA oraz 137kilo. Po raz pierwszy inaczej zagłosowali internauci, którzy za najciekawszy obiekt zrealizowany w roku 2013 uznali budynek Muzeum Historii Żydów Polskich(Lahdelma&Mahlamäki Architects, współpraca Kuryłowicz&Associates).
Laureatem Grand Prix za rok 2014 zostali architekci krakowskiej CRICOTEKI: nsMoonStudio i Wizji, jednak internauci oddali najwięcej wskazań na siedzibę Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia
w Katowicach projektu Tomasza Koniora.
Najlepszym obiektem roku 2015 zarówno według naszego jury, jak i internautów, okazało się Międzynarodowe Centrum Kongresowe w Katowicach, zaprojektowane przez pracownię JEMS Architekci, która znalazła się w finale naszego konkursu już po raz czwarty i tym razem z nagrodą główną.
Zwycięzcą szóstej edycji Nagrody i laureatem Grand Prix za rok 2016 został Robert Konieczny i pracownia KWK Promes za projekt Centrum Dialogu Przełomy w Szczecinie (Robert Konieczny znalazł się również w finale piątej edycji za projekt Arki). W plebiscycie internautów zwyciężył zaś projekt całorocznego Centrum Rekreacyjno-Sportowego UKIEL w Olsztynie, współtworzony przez trzy pracownie: Dżus GK Architekci, Restudio Architektury i Studio-Projekt Autorska Pracownia Architektoniczna.
Siódma edycja przyniosła trzecie już Grand Prix Katowicom (po CINiBA i MCK) – za projekt zrealizowanej w 2017 roku siedziby Wydziału Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego nagrodę otrzymały trzy pracownie: katalońska BAAS, Grupa 5 Architekci oraz MAŁŁECCY biuro projektowe. Głosami internautów zwyciężył zaś biurowiec Bałtyk w Poznaniu, współprojektowany przez holenderską pracownię MVRDV i polską Natkaniec Olechnicki Architekci.
Ostatni rok to nagroda główna dla Biura Projektowego Lewicki Łatak za projekt Hali KS Cracovia 1906
z Centrum Sportu Niepełnosprawnych w Krakowie oraz nagroda publiczności za enklawę przyrodniczą Bobrowsko w Starym Sączu dla pracowni 55Architekci, zrealizowane w roku 2018.
