Podczas „Modernistycznych czwartków w MCK” eksperci z zakresu historii architektury przestawią mniej znane ośrodki myśli modernistycznej, opowiedzą o roli, jaką odegrali przedwojenni lwowscy architekci w Katowicach czy wreszcie przypomną mniej znanych twórców, takich jak Alfred Düntuch czy Helena Syrkusowa.
Cykl „Modernistyczne czwartki w MCK” towarzyszy wystawie „Lwów, 24 czerwca 1937. Miasto, architektura, modernizm”, którą można oglądać w Galerii MCK do 8 kwietnia.
- Do Katowic ze Lwowa - wykład Anny Syski - 15 lutego, czwartek, godz. 18.00
Katowickie środowisko architektoniczne w okresie międzywojennym było zdominowane przez absolwentów Wydziału Architektury Politechniki Lwowskiej. Wśród nich największe znaczenie mieli Tadeusz Michejda, Karol Schayer, Tadeusz Łobos i Zbigniew Rzepecki. Zarówno pracując w strukturach Urzędu Województwa Śląskiego, magistratu, jak i prowadząc prywatną praktykę projektową, wpłynęli na architektoniczny kształt miasta, realizując w nim obiekty o interesujących formach i różnym przeznaczeniu.
Anna Syska – historyczka architektury, pracowała w Śląskim Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach (2005–2016), obecnie pracuje w Regionalnym Instytucie Kultury w Katowicach. Zajmuje się dziedzictwem kulturowym województwa śląskiego i zachodniej Małopolski, a zwłaszcza architekturą XX wieku i zabytkami techniki. Pośród jej zainteresowań naukowych są także architektura koncernu Bata oraz budownictwo sportowe. Jest współautorką książki „Styl gotycki wyklucza się. Międzywojenna architektura w województwie śląskim” oraz redaktorką publikacji „Podróż ku nowoczesności. Architektura XX wieku w województwie śląskim”. Jest autorką ponad 40 artykułów naukowych z zakresu historii architektury, publikowała na łamach czasopism: „Architektura & Biznes”, „Arch”, „Archivolta”, „Artpunkt”, „Autoportret”, „Estetyka i Krytyka”, „Herito”, „Zabytki. Heritage”. Pracuje nad monografią twórczości architekta Jerzego Gottfrieda w ramach projektu „Twórcy Śląskiej Architektury” prowadzonego przez Bibliotekę Śląską w Katowicach. Jest fundatorką Fundacji Napraw Sobie Miasto.
- Helena Syrkusowa – zapomniana architektka modernizmu. Wykład Rafała Ochęduszki - 8 marca, czwartek, godz. 18.00
Helena Syrkusowa należy do grona wybitnych polskich architektów i architektek modernizmu w Polsce, zarówno w okresie międzywojennym, jak i powojennym. Ukończyła Politechnikę Warszawską, na której poznała między innymi Barbarę i Stanisława Brukalskich, Bohdana Lacherta, Józefa Szanajcę oraz swojego przyszłego męża Szymona Syrkusa. Wspólnie z nimi w 1925 roku założyła grupę twórczą Praesens. Od 1928 roku Praesens był polską sekcją Congrés Internationaux d’Architecture Moderne (CIAM). Helena Syrkusowa pełniła w latach 1948–1955 funkcję jednego z wiceprezesów CIAM. Większość projektów realizowała wspólnie z mężem. Są wśród nich między innymi budynek Związku Nauczycieli Polskich w Warszawie (1931), Teatr Eksperymentalny dla Ireny Solskiej na warszawskim Żoliborzu (1934), powojenne osiedla na Kole i Pradze w Warszawie oraz osiedle Tatry w Lublinie.
Rafał Ochęduszko – historyk sztuki związany z Instytutem Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zainteresowania badawcze koncentruje wokół zagadnień związanych ze sztuką nowoczesną, szczególnie polską architekturą XX wieku. Pod kierunkiem prof. dr. Wojciecha Bałusa przygotowuje pracę doktorską poświęconą teorii architektury Heleny i Szymona Syrkusów.
- Modernizm w Bydgoszczy - wykład dr Agnieszki Wysockiej - 15 marca, czwartek, godz. 18.00
Bydgoszcz wróciła w granice Polski w styczniu 1920 roku i miała wyraźnie ukształtowany układ urbanistyczny. Planiści z jednej strony dostosowywali swoje pomysły do zastanej architektury, z drugiej proponowali własne rozwiązania. Wykład będzie przeglądem najciekawszych obiektów powstałych w latach dwudziestych , kiedy to więcej było realizacji z funduszu Urzędu Miasta, oraz w latach trzydziestych, kiedy uaktywnili się zleceniodawcy prywatni. Zaprezentowane zostaną też duże osiedla mieszkaniowe, takie jak dzielnica-ogród Sielanka czy osiedle w Lesie Gdańskim oraz nowe kościoły z monumentalnym kościołem OO. Misjonarzy.
Agnieszka Wysocka – doktor historii sztuki, absolwentka KUL, wykładowca Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego (Zakład Historii Sztuki i Kultury), pracownik Kujawsko-Pomorskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy. Bada architekturę i zjawiska kulturowe XIX i XX wieku. Jest autorką książki „Architektura i urbanistyka w Bydgoszczy w dwudziestoleciu międzywojennym” i współautorką opracowań na temat Bydgoszczy i regionu kujawsko-pomorskiego.
